Corona heeft geleid tot een toename van het aantal besnijdenissen van meisjes en jonge vrouwen. Dat blijkt uit onderzoek van gezondheidsorganisatie Amref Flying Doctors. Wereldwijd wordt er vandaag actie gevoerd tegen de verminking van vrouwelijke geslachtsdelen.
Het is in de meeste landen officieel verboden, maar de eeuwenoude traditie van besnijdenis is met name in Afrika een moeilijk te doorbreken ritueel. ,,We maakten met name door het geven van voorlichting behoorlijk wat progressie met de strijd tegen besnijdenissen, maar door de uitbraak van de pandemie is er helaas weer sprake van een toename’’, vertelt Julia Scholten namens Amref. Economische verliezen en recente droogte in landen als Kenia en Tanzania zorgen er volgens haar voor dat veel gezinnen te weinig inkomen hebben en hun dochters eerder uithuwelijken voor de bruidsschat. ,,Besnijdenis is volgens de cultuur noodzakelijk voorafgaand aan uithuwelijking en wordt gezien als de overgang van meisje naar vrouw’’, vertelt Scholten.
Via educatieve projecten zet de gezondheidsorganisatie zich al jarenlang in om de bevolking te overtuigen dat besnijdenis tot veel complicaties en zelfs de dood kan leiden. Meisjes kunnen te maken krijgen met extreme pijn (wanneer de ingreep zonder verdoving plaatsvindt), overmatig bloedverlies, infecties, shock en klachten aan de urinewegen. Op lange termijn zijn er problemen rondom de menstruatie, onvruchtbaarheid, extra pijnlijke bevallingen en depressies.
Masai-gemeenschap
De Keniaanse Cynthia Oningoi werd als 14-jarige besneden en probeert via voorlichting in haar eigen Masai-gemeenschap zowel meisjes als jongens te overtuigen dat het wegsnijden van de clitoris geen vanzelfsprekendheid is.
,,Ik ben zo blij dat ik voor Amref weer op pad kan, het veld in’’, vertelt Cynthia vanuit Zuid-Kenia. ,,De scholen waren negen maanden gesloten tijdens de pandemie. Nu kunnen we weer de klas in om educatie te geven over de gevaren van besnijden. Extra informatie kan veel pijn voorkomen.’’ Ze benadrukt dat niet alleen vrouwen, maar ook mannen voorlichting geven. ,,Ze leren andere jongens dat het geen probleem is met een vrouw te trouwen die niet is besneden. Dat is net zo belangrijk als meisjes te laten zien hoe hun lichaam werkt en dat het helemaal niet onrein is als je niet bent besneden.’’
Amref ontwikkelde samen met de Masai een alternatief ritueel voor de overgang van meisje naar vrouw in dit deel van Afrika. ,,Dit feest is wat ons betreft net zo bijzonder en voor de vrouw een stuk minder traumatisch. Ja, het kost tijd en covid zet ons de voet dwars, maar we weten uit onderzoek dat het alternatieve ritueel heeft gezorgd voor een kwart minder besnijdenissen in onze regio. Twintigduizend meiden hebben we op deze manier al kunnen helpen’’, aldus een hoopvolle Cynthia.
Exacte cijfers over de toename van het aantal besnijdenissen in Afrika zijn volgens Julia Scholten niet te geven. ,,Het is illegaal en het is niet ethisch om aan een meisje te vragen of ze is besneden. Een goede indicatie is te kijken naar het aantal meisjes dat na de lockdown is teruggekeerd naar school. Dat zijn er helaas minder dan we hadden gehoopt, veel van hen zijn inmiddels uitgehuwelijkt.’’
Naar schatting zijn er wereldwijd 200 miljoen meisjes en vrouwen besneden en lopen jaarlijks zo’n 4 miljoen meiden dit risico. Ook in Nederland wonen ongeveer 41.000 vrouwen die dit hebben ondergaan. Vandaag is de jaarlijkse internationale actiedag. Amref heeft een manifest ‘Zeg Nee tegen besnijdenis’ opgesteld dat door ruim 30.000 Nederlanders is ondertekend. Deze handtekeningen worden vandaag digitaal en per post aangeboden aan politiek Den Haag. Scholten: ,,We hebben een nieuwe regering, het is zaak dat dit onderwerp ook bij deze ploeg op de radar komt te staan.’’
