20 september horen de theaters de nieuwe coronamaatregelen en of ze alleen nog met Testen voor Toegang mogen werken. De vraag is alleen of de theaters – en de bezoekers – er wel klaar voor zijn. ‘Gek eigenlijk, dat we hier met een groep mensen mogen blijven nakletsen. En zo dicht tegen elkaar aan,” merkt een theaterbezoeker op, vlak na een voorstelling tijdens het Amsterdam Fringe Festival

Achter haar worden twee theatermakers enthousiast door vrienden omhelsd. Kort daarvoor zat iedereen nog op anderhalve meter van elkaar. “Het blijft verwarrend,” stelt een andere bezoeker knikkend terwijl ze een glas champagne aanreikt.

Veel theaterbezoekers vinden de steeds veranderende coronaregels maar moeilijk te begrijpen. De theaters staan daardoor ook voor een uitdaging.

Met of zonder CoronaCheck

Voor wie het niet meer weet: theaters kiezen voor een deel zelf hoe ze voorstellingen organiseren. Er zijn twee manieren om een voorstelling te bezoeken: zonder CoronaCheck, waarbij men wel 1,5 meter van elkaar geplaceerd wordt, of mét CoronaCheck, dan vervalt de 1,5 meterregel. In dat geval mag het theater alsnog maximaal twee derde van de capaciteit benutten. De CoronaCheck werkt met een QR-code op de app, waarmee je bewijst dat je volledig gevaccineerd of negatief getest bent, of hersteld van corona. En daarmee begint de verwarring.

“Het gaat wel eens fout met het tonen van de QR-code,” weet Wiebren Buma, bestuurslid van de Vereniging van Schouwburg- en Concertgebouwdirecties (VSCD). Met het bestuur heeft hij het veel over het Testen voor Toegang, ofwel de CoronaCheck. “De verwarring komt echt niet alleen voor bij digibete ouderen. Bezoekers van alle leeftijden en uit lagen van de samenleving tonen wel eens hun gele boekje of hun papieren vaccinatiebewijs.”

Maar ook wanneer de mobiele telefoon uitvalt, of het scherm kapot is, kan de QR-code niet gescand worden. “En dat zorgt dan weer voor langere rijen,” zegt de woordvoerder van het DeLaMar Theater. “Het publiek doet gelukkig niet moeilijk. Maar ze zijn er wel eens verbaasd over dat er geen afstand gehouden hoeft te worden.”

Bij het DeLaMar Theater werken ze alleen met het Testen voor Toegang waardoor er meer mensen naar binnen kunnen. Om de grote en dure producties financieel rendabel te houden, hebben ze ook weinig keus. Kleinere theaters, zoals De Krakeling, kiezen veelal voor voorstellingen zonder de CoronaCheck. Minder gedoe, en omdat de zaalcapaciteit toch al kleiner is, maakt het waarschijnlijk ook minder uit.

Op het laatste moment

“We communiceren met de bezoekers tot we een ons wegen, sturen bijvoorbeeld diverse mails voorafgaand aan een voorstelling, en toch zijn mensen bij aankomst in de war over de regels,” zegt de woordvoerder van het DeLaMar Theater.

De communicatie met bezoekers verloopt deze maanden sowieso anders, merken ze ook bij theatergezelschap Mugmetdegoudentand. “We kunnen maar moeilijk een promotieplan maken,” zegt de woordvoerder van het gezelschap. “Je weet namelijk niet waar je aan toe bent. Er wordt regelmatig iets op het laatste moment aangepast, ofwel door de overheid, ofwel door de theaters. De bezoekers zijn daardoor ook huiverig en besluiten pas kort voor de voorstelling of ze komen.”

Door die onzekerheid komt met name voor ouderen de drempel hoger te liggen, blijkt uit een rondgang langs theaters.

Toegankelijk voor iedereen

“Het is dubbel,” zegt de woordvoerder van Mugmetdegoudentand. “Aan de ene kant willen de makers voor een zo groot mogelijk publiek spelen, aan de andere kant willen ze ook rekening houden met mensen die de app niet kunnen of willen gebruiken en er voor iedereen zijn.”

Dat laatste is voor het Bijlmer Parktheater de reden om beide manieren aan te bieden. Zo zijn er voorstellingen die een aantal keren worden gespeeld, zowel met de CoronaCheck, voor een relatief groot publiek, als zonder de CoronaCheck. Jorien Waanders, zakelijk directeur van het Bijlmer Parktheater: “Cultuur moet voor iedereen toegankelijk zijn. We proberen begrip te hebben voor mensen die zich niet laten vaccineren of niet getest willen worden. Het belangrijkste is dat je transparant bent en de bezoekers duidelijk laat weten dat bij sommige voorstellingen niet iedereen gevaccineerd is.”

Of het meespeelt dat de vaccinatiegraad in Amsterdam-Zuidoost lager zou zijn, laat ze niet weten, “maar het zit in ons dna om verschillende perspectieven mee te nemen, dat is vanzelfsprekend.”

“Theater is bij uitstek bedoeld om niemand uit te sluiten,” zegt VSCD-bestuurder Buma. “Nu moet er extra veel geregeld worden om onbezorgd uit te kunnen gaan. Het voelt gek om dat dan niet van je werknemers te kunnen vragen: we weten niet wie van hen wel of niet is gevaccineerd.”

Met de kaartverkoop is het Bijlmer Parktheater nog voorzichtig: “We verkopen pas meer kaartjes als we zeker weten dat we straks iedereen kwijt kunnen in de zaal. Als we nu te veel verkopen, moeten we straks kaartjes teruggeven.”

Over de kaartverkoop wordt overigens niet alleen geklaagd. Het gaat naar omstandigheden eigenlijk best goed, zeggen de theaters. Buma: “Het is ook een mooi moment voor theaters om te experimenteren, met de programmering die steeds aangepast wordt, maar ook met het bereiken van en contact houden met het publiek.”