Grenscontrole Bij de grensovergang in Hazeldonk reageren terugkerende vakantiegangers nuchter maar kritisch op aangekondigde controles op vaccin-, herstel- en testbewijzen. „Het voelt wel als zachte dwang richting vaccinatie.” Hij poetst nog even snel zijn tanden naast de pomp voordat hij weer in zijn groene camperbusje stapt. Wim Boterman (55) is net met zijn gezin de grens overgestoken bij het Brabantse Hazeldonk na een paar weken Frankrijk. „Oh, is er weer wat veranderd?”, vraagt hij zich hardop af over de net ingevoerde eis om bij terugkeer uit ‘gele’ landen een coronabewijs te kunnen tonen.

„Ik was met vakantie, dan lees ik geen kranten.” Zijn partner Aleida de Hoop (52) steekt haar met een rode doek omwikkelde hoofd vanaf de achterbank langs de voorstoelen. „Ja, maar ik wist het wel hoor!” Zij hebben allebei een QR-code als vaccinatiebewijs – zij heeft het nog gecheckt voor de terugreis.

Op deze grauwe zondagochtend geldt voor het eerst de regel dat reizigers die terugkeren uit landen binnen de Europese Unie met de kleurcode geel, waaronder België en Frankrijk, een coronabewijs moeten kunnen tonen. Ze moeten bij aankomst in Nederland een analoog of digitaal bewijs hebben waarin staat ze volledig zijn ingeënt, het afgelopen halfjaar Covid-19 hebben gehad, of een recente coronatest hebben afgenomen in het vakantieland.

Het kabinet stelt dat deze maatregel kan voorkomen dat het coronavirus mee wordt teruggenomen naar Nederland. Wie bij het oversteken van de grens geen coronabewijs kan laten zien, riskeert een boete van 95 euro. De marechaussee heeft aangekondigd dat met steekproeven te gaan controleren.

Gewend en een beetje murw

Dit soort bewijsplichten, kleurcategorieën en QR-codes klonken tot voor kort als iets uit een dystopische sciencefictionfilm, maar sinds de pandemie zijn veel mensen eraan gewend – ze zijn ook een beetje murw, is te merken bij het eerste tankstation na de Nederlandse grens.

„Ik heb wel dat appje bij me hoor, maar dit lijkt me nou echt een druppel op de gloeiende plaat,” zegt Jack (69) die liever niet met zijn achternaam in de krant komt. Hij komt uit België, waar hij vaak komt voor zijn werk. „Hoe ga je dit controleren dan? In het buitenland heb ik de indruk dat dat serieuzer wordt aangepakt.”

Over die controle zijn inderdaad wel vragen te stellen. Het is in elk geval opmerkelijk dat de marechaussee pas maandag met de steekproefsgewijze controles begint, terwijl de regel zondag is ingegaan. „Om organisatorische redenen is dat over het weekend heen getild,” zegt woordvoerder Mike Hofman aan de telefoon. Al eerder meldde de marechaussee dat er geen extra mankracht voor wordt vrijgemaakt. Aan de grensovergang bij Hazeldonk is ook geen enkele waarschuwing of informatiebord over de nieuwe regel te bekennen.

Dwang richting vaccinatie’

Judith Smit (51) leunt bij het tankstation tegen haar volgepakte stationcar, wachtend op man en kind die even in het wegrestaurant zijn. „Oh zijn die regels vandaag al ingegaan? Ik dacht dat er pas vanaf morgen werd gecontroleerd? Best verwarrend.” Als haar partner Mark Hofhuis (48) uit het wegrestaurant komt, blijkt het net op de Belgische radio te zijn geweest. „Ik mis het nut,” zegt Hofhuis, die zegt geen coronabewijs bij zich te hebben. „Je bent ook met een vaccin mogelijk nog besmettelijk, dus wat is het doel van deze eisen precies?”

Als het echt te doen was om het virus buiten de te deur houden, zou je iedereen bij binnenkomst moeten testen, vindt hij. „En intussen komen er op Schiphol gewoon vluchten uit India binnen. De logica is steeds meer zoek, dit voelt meer als een soort zachte dwang richting vaccinatie.” Daar hebben Hofhuis en Smit allebei problemen mee, al zijn ze niet principieel tegen vaccineren.

Meer vakantiegangers hebben moeite met de logica van de nieuwe maatregelen. „Dus als je wordt gecontroleerd en een boete betaalt, kun je gewoon besmettelijk Nederland binnenkomen,” zegt Danny Leij (36) die met zijn vriendin Lisette Brinkkemper (34) een weekendje in Antwerpen was. „Ik denk dan wel eens: het is alles of niets.”

Hij heeft geen vaccinatiebewijs bij zich. „Mijn vaccinatie is nog niet lang genoeg geleden daarvoor. We dachten, desnoods betalen we die boete.” Het verschil met de veel striktere Belgische houding valt hen allebei op. „In Antwerpen zeggen de mensen ook: ja waarom denken jullie dat het bij jullie in Nederland erger is?”

Regels in de gaten houden

Natasha (49) en Fred (52) hoeven vanwege hun privacy niet per se met hun achternaam genoemd te worden, al hebben ze wel allebei een vaccinatiebewijs bij zich op hun terugreis vanuit Frankrijk met hun twee puberkinderen. „Ja, we wisten wel dat het bewijs nodig was. Ach. Wat nodig is, is nodig. Als je op vakantie gaat, weet je dat je de regels in de gaten moet houden. Maar hoe dit nou verspreiding voorkomt? Leg het me uit.”

Bij andere reizigers bij het tankstation klinkt ook veel gelatenheid. „Het zorgt er toch voor dat je beter oplet,” zegt Reshma Gordeijns (42). Zij staat met haar vriend te praten naast hun auto met een volle aanhangwagen. Zij wonen vlakbij de Belgische grens en moeten vaak via de snelweg de grens over. Officieel moeten ze als ze uit België komen ook een vaccinatie- of testbewijs tonen. „Dat verandert voor ons niet zoveel.”

Sinds eerdere grenssluitingen tijdens de pandemie moesten ze een speciale verklaring hebben dat ze vaak de grens over moeten. Haar vriend haalt een verfrommeld papiertje uit het handschoenenkastje. „Zo’n coronabewijs kan er dan ook nog wel bij,” vinden ze.