Het mag een beetje een wiebelig seizoen worden, de cultuurredactie van de Volkskrant heeft voor kunst-, muziek- en theaterliefhebbers de beste tips.
Je moet je tuin onderhouden
Terwijl de eerste blaadjes van de bomen vallen en de tuin al bijna winterklaar moet worden gemaakt (snik!), opent in het Centraal Museum in Utrecht volgende maand De botanische revolutie. Een tentoonstelling ‘over de noodzaak van kunst en tuinieren’. Met bijvoorbeeld Adam en Eva in hun Hof van Eden, maar ook veel hedendaagse tuinierkunst. Een voorproefje van dat laatste is al te zien op het plein voor het museum, een kunstwerk van Maria Thereza Alves: Seeds of Change, A Ballast Flora Garden (Liverpool). Dit kleine tuintje bevat 27 plantensoorten die de kunstenaar ontdekte bij de haven van Liverpool. Het zijn planten die in Europa groeien omdat ze per toeval als ‘ballast’ door schepen zijn meegenomen van elders: boekweit uit China bijvoorbeeld en groot akkerscherm uit Egypte. Zo laten onze planten onze geschiedenis zien. En vaak ook onze – hoop voor de – toekomst: in Henk Wildschuts aangrijpende fotoserie Rooted zijn geïmproviseerde tuintjes in vluchtelingenkampen te zien. AvL
Sandifort is eindelijk alleen
Martine Sandifort is een van de meest onverschrokken komieken van Nederland, die de remmen los durft te gooien in haar typeringen van de meest uiteenlopende vrouwen. Ze maakte tv (Kopspijkers, Koefnoen, Dokter Corrie) en vormde theaterduo’s met Alex Klaasen en Remko Vrijdag. Nu is het eindelijk tijd voor haar eerste solovoorstelling. Het voorbije jaar deelde Sandifort op sociale media al filmpjes als voorproefje. In Namasteetjes is Sandifort te zien als een goeroe-coach die de toeschouwer op weg zal helpen naar ‘geluk en balans’. De reputatie van Sandifort kennende ligt die weg vol met hindernissen, maar ook met heerlijk schurende humor. JH
Le Guess Who is Le Big Guess
Gaat het ze lukken? Of wordt ook dit festival straks gesmoord in het maatregelenmoeras? Het altijd uitdagende Le Guess Who te Utrecht, met de nadruk op experiment uit de hele wereld, gaat het in ieder geval proberen en de ambities zijn torenhoog. Ons staat een waslijst aan internationale acts te wachten, van de Amerikaanse saxofonist Matana Roberts en songwriter John Dwyer tot Siti Muharam uit Zanzibar, en de Britse postpunkrockers van Black Country, New Road. Maar de grote vraag is natuurlijk: kunnen alle gezelschappen afreizen? En wat past er straks aan publiek in bijvoorbeeld de zalen van TivoliVredenburg? Het zal tot aan de aftrap spannend blijven: op de site van het veelgeprezen festival druppelen de eerste afzeggingen al binnen, van bands die hun tournee maar weer een jaartje hebben opgeschort. Wij houden de moed erin. RvG
Albert Cuyp is terug in Dordrecht
De 17de-eeuwse schilder Albert Cuyp gold ooit als een lokale figuur. De plek waar hij ter wereld kwam, was de plek waar hij leefde, en tevens de plek waar zijn klanten woonden: Dordrecht. Maar een eeuw na zijn dood kregen Engelse verzamelaars Cuyps goud-nevelige landschappen en stadsgezichten in de smiezen. De Cuyp-rage nam zulke vormen aan, dat er rond 1800 geen enkel groot Cuyp schilderij meer in Nederland te vinden was. Het Dordrechts Museum eert zijn belangrijkste artistieke stadsgenoot met een groot overzicht. U kunt rekenen op dertig van Cuyps beste schilderijen, waaronder bruiklenen uit Groot-Brittannië en de VS, plus nog eens zoveel werken van zijn (Britse) bewonderaars, onder wie ook William Turner, die in Cuyp een voorbeeld zag, en zijn woonplaats meermaals bezocht. SK
De niet-artiest is de nieuwe artiest
Twee invloedrijke Amsterdammers – eentje werd zelfs wereldberoemd – worden dit en komend seizoen geëerd met een eigen musical: voetballer Johan Cruijff en vastgoedmagnaat Maup Caransa. Opmerkelijk is het zeker, nieuwe musicals gaan vaak over artiesten: Ramses Shaffy, Liesbeth List, André Hazes, noem maar op. Tom de Ket – bekend van De Verleiders – schreef en regisseerde 14 de musical (Cruijff) en Theu Boermans zet na Soldaat van Oranje een volgende stap in zijn musicalcarrière met De Koning van Amsterdam (Caransa). ’Van straatschoffie tot multimiljonair’ luidt de ondertitel van die laatste. Het zou voor beide hoofdpersonen kunnen gelden. HJ
Een van ’s werelds beroemdste orkesten opent het Concertgebouw
Noem het gerust een statement. Na anderhalf jaar corona wordt op 7 september het seizoen van het Amsterdamse Concertgebouw geopend door een van de beroemdste orkesten ter wereld: de Wiener Philharmoniker. Ze spelen de Onvoltooide van Schubert en de Vierde symfonie van Bruckner. Het concert dat al het symfonisch afzien moet doen vergeten, staat onder leiding van Herbert Blomstedt. De Zweedse dirigent is, jawel, 94 jaar. De laatste maatregelmode in acht nemend, mogen 1.300 van de 1.974 stoelen worden bezet. Het concert is uitverkocht, maar bedelen en bieden kan altijd. MK
Alles eindigt in brekende botten
Is het die 17-koppige cast die zo nieuwsgierig maakt, met generaties prachtdansers tussen de 17 en 69 jaar? Cherish Menzo (33, dochter van Stanley), Truus Bronkhorst (69, als eeuwige rebel geboren met vuistje in de lucht), Tim Persent (58, oogt altijd een zondagskind op het podium) en Courtney May Robertson (29, kleine stoere springveer die bliksemsnel schakelt) – het water loopt je in de mond. Of zijn het de uit Frankrijk overgewaaide recensies over de wereldpremière op Festival d’Avignon, afgelopen juli? De ovaties werden vergeleken met mistralwinden. Of is het dat thema van revolte, het podium als proeftuin voor ideologisch verzet?Choreograaf Jan Martens (37) vernoemde Any attempt will end in crushed bodies and shattered bones naar dreigende taal van wereldheersers. Wees alert. Dit weekend in Amsterdam en 28 oktober tijdens Spring in Autumn, Utrecht. AE
